« کنایه ها و ضرب المثل های ترکی »

( س . ش . ص . ض )

[ س ]

* «  »

* « سارو سامـان آلتـونّــان، سـو یـِـرِیـــدَن . »
** « از زیر کاه زرد، آب حرکت دهنده . ( مکّار ) . » **

* « سـاق بـاش، گـورا آپـارمـــاز . »
** « سر سالم، به گور نمی بـَــره . » **

* « سـاق باشیـنـا، سـقّـز یـاپـوشــدُروب . »
** « به سر سالمش، آدامس چسبانده . » **

     [ سـاق بـاشـا، سـقّـز یـاپـوشــدورمــاخ . ]
** « به سر سالم، آدامس چسباندن . » **

* « سِـئقِــر اؤزونـَـه گُـودانـَـه اَکَــنـــدَه، بـاشِـی گـیـجـــالار . »
** « گاو هنگام کاشتن [گاودانه] برای خودش، سرش گیج میره ( سرگیجه میگیره ) . » **

* « سحری گؤنونّن یارومیان، آشقام گؤنونّن یاروماز . »
** « [کسی که] از آفتاب صبح خری نبیند، [مسلّماً] از آفتاب عصر خیر و بهره ای نخواهد دید . » **

* « سقّـالیـنی دِیئرمـانّـا آقـاردوب . »
** « ریشش را در آسیاب سفید کرده است . » **

* « سـئوزو آت یــِـرَه، صـاحـابـو تـاپـار . »
** « حرفو بینداز زمین، صاحبش پیداش میکنه . » **

* « سـئوزو، ایشـیـدَنـیـنـَـه دی . »
** « حرف را به شنونده اش [آدم حرف شنو] بگو . » **

* « سـئوزیـن بـاجـیـا دیـمَــه، چـونـکـه بـاجـیـنـیـن دا، بـاجـیـسـی وار . »
** « حرفت را به خواهرت نگو، چونکه خواهرت هم، خواهر داره . » **

* « سـئوزیـن راسـتـونـو، اوشـاقــدان ایـشِـــد . »
** « حرف راست (حقیقت) را از بچّه بشنو . » **

* « سَـن آغـا مَـن آغـا، اینَــک لَــرِه کـیــم سـاغــا ؟ »
** « تو خانم من خانم [ارباب]، [پس] گاوها را چه کسی بدوشه ؟ » **

* « سَـن چؤرگـی آت سُـووا، بـالـوق بیلـمَـه سِـی، خـالـوق بیلَـــر . »
** « تو نان را در آب بینداز، [حتّی اگر] ماهی نداند، خالق (خداوند) [که] میداند . » **

* « سَـن یَـئن خـورمـانیـن، مَـن چـیـنـجَـه سـیـنـَن اُویـنــامـوشـــام . »
** « اون خرمایی که تو خوردی، من با هسته اش بازی کرده ام . » **

* « سـؤز، سـؤز گَـتِـیـــرَر . »
** « حرف، حرف میاورد . » **

* « سئورودَن آیـرو دوَشـه نی، قـورد یَـئـــر . »
** « [دام] از گلّه جدا افتاده (شده) را، گرگ میخورد . » **

* « سـؤزیـن پیشـیــر، چـاخـــارد . »
** « حرفت را بپز، در بیار . (حرفت را پخته بزن .) » **

* « سـو آخـار، یـولــونــو تـاپــار . »
** « آب جاری (روان) میشه، راه [خود] شو پیدا میکنه . » **

* « سئوتـلــو دُوار، سئورودَن چـیـخـمَـــز . »
** « دام شیری (شیرده، شیردار) از گلّه جدا نمیشه . » **

* « سُـوین سُـوخ اولسـون، چـورَگـیـن ایـسِّــه . »
** « [الهی] آبت خنک، نانت گرم [تازه] باشد . » **

* « سیـچـان ایـشـامـاقــو، دریـایـَـه قـُــوّت دِر . »
** « ادرار موش، برای دریا قوّتی (کمک) است . » **

* « سیـچـان دَلِـگـیـنـی، سـاتـون آلـی . »
** « [از ترس جانش] سوراخ موش را نقدی میخرد . » **

* « سیـچـان دَلِـگَــه گِــدَه بـیـلـمی، بـیــر سئـوپـورگَــه دَه بـاغـلـیــوب قـویـروقـونــا . »
** « موش نمی تونه به سوراخ بـِـــرِه، یه جارو هم به دمش بسته . » **

* «  »

[ ش ]

* «  »

* « شاهی نـان شیلّـَه یی مَــز، قِــرخ آتـلی نـان کَـنــدَه گیرمَـــز . »
** « با شاه [آش] شلّه نمی خوره، باچهل اسب سوار وارد روستا نمیشه . » **

* « شـرطِــه، شُـخُــم نـا، کَـسِـــرَم، خرمنــدَه داوامیــز اولمـاسـین . »
** « شرط (حجّت) را در شخم تمام میکنم، [تا] در موقع خرمن دعوامون نشه . » **

* « شریک یاخچو اولایــدی، خدا ائوزیچی یاراداردی . »
** « [اگه] شریک خوب بود، خداوند برای خودش می آفرید . » **

* « شـمــرین اؤزونـو، آق ائلیـب . »
** « روی شمر را سفید کرده است . » **

* « شنـبـه یـاغـان، جمـعـه آچــار؛ جمـعـه یـاغـان، نه وقـت آچـــار ؟ »
** « بارش شنبه، جمعه باز (قطع) میشه؛ بارش جمعه چه موقع باز (قطع) میشه ؟ » **

     [ جمعـه یاغان، شنبه آچـار؛ شنبه یاغـان، نه وقت آچـار ؟ ]
** « بارش جمعه، شنبه باز (قطع) میشه؛ بارش شنبه چه موقع باز (قطع) میشه ؟ » **

* «  »

[ ض ]

* «  »

* « ضَــرَرین هــر یِــرینَـــن قِـیــدَه سَـن، منفـعـت دِر . »
** « از هر جای ضرر برگردی، منفعت است . » **

* «  »

[ ع ]

* «  »

* « عـاشّـوقـو یقـلّـــر،اویـنــامـاقـوچـو . »
** « قاپ را جمع میکنند، برای بازی کردن . » **

* « عقلـه اولمـیــانـی، جـانــو عــذّابـــدا . »
** « هر کس عقل نداشته باشد، جانش در عذاب است . » **

     [ عقل اولـمــاسـا، جـان عــذّابـــدا . ]
** « عقل که نباشد، جان در عذابه . » **

* «  »

( http://KhalilKord.LoxBlog.Com )